خیلی شنیدم و خیلی دیدم کسانی رو که از پایبند نبودن به برنامه‌ریزی‌هاشون گلایه میکردند. وقتی ازشون میپرسم چطور برنامه‌ریزی و هدفگذاری میکنید، میبینم که عیب اصلی از همین برنامه‌ریزیه.
توی این پست، میخوام چندتا نکته در مورد برنامه‌ریزی که با تجربه شخصی بهشون رسیدم باهاتون در میان بذارم.
۱. برنامه ریزی یه عمل فوری فوتی نیست.
منظورم اینه که نمیشه تصمیم بگیرید برای یک سالتون برنامه ریزی کنید و بعد در عرض یکی دو ساعت یه برنامه کامل دربیارید. نه، نمیشه. هرچی مدت زمانی که براش میخواین برنامه بذارید طولانی تر باشه، زمانی هم که باید به برنامه ریزی اختصاص بدین، بیشتر میشه. به عنوان مثال، اگر برای سال ۹۸ میخواین یه برنامه خوب و جامع داشته باشین بهتون پیشنهاد میکنم که از اوایل اسفند به فکرش باشید.
۲. لیست تمام آرمان ها و اهدافتون رو بنویسید.
توی اون زمان طولانی که اشاره کردم قراره یه لیست بالا بلند از تمام خواسته هاتون بنویسید. کاملا کمال گرا باشید و به حداقل ها اکتفا نکنید. نیازی نیست برای نوشتن این لیست حتما پشت یه میز نشسته باشید و یه قلم و کاغذ دستتون باشه، در حین راه رفتن، سر کلاس، یا حین خوردن نهار ممکنه ایده ای به ذهنتون برسه، بنویسیدش، نذارید از دست بره. آرزو میکنید که در سال جدید چه چیزهایی رو در خودتون تغییر بدید یا اضافه کنید و چه کار خاصی انجام بدین؟ وقتی این لیست رو نوشتین، حالا وقت فیلتر کردنه.
۳. رفع ابهام و دسته بندی لیست خواسته ها
اگر هدفی رو به صورت کلی نوشتین مثلا" آدم بهتری بشم" سعی کنید از کلی بودن درش بیارید. مثلا از خودتون بپرسید: بهتر توی چه زمینه ای بهتر؟ و اونقدر این کار رو ادامه بدین که کاملا مطمئن بشید چه چیزی مد نظرتونه. خواسته ها رو دسته بندی کنید مثلا اگه در مورد اهداف سالانه دارید "وزن ایده آل"، "خوش اخلاقی" و "قبول شدن در رشته x" این سه تا توی سه دسته ی مختلف سلامتی، اخلاق و درس قرار میگیره. سعی کنید تعداد دسته های اصلیتون کمتر از ۱۰ تا باشه. حالا میتونید یه تصویر کلی در همه ی زمینه ها از آدمِ سال آینده داشته باشید.
میتونید این دسته بندی ها رو یه جایی جلوی چشمتون بذارید تا دائم بهتون یادآوری بشه و حاشیه نرید. مثلا من این برنامه رو با شروع سال تحصیلی جدید برای خودم نوشتم :))
خب تا الان فقط اهداف رو نوشتیم، بریم سراغ برنامه‌ریزی! :)
۴. تقسیم بندی اهداف به کمی و کیفی
من اهداف رو برای این که بتونم توضیح بدم به دو دسته تقسیم میکنم، کمی و کیفی. اهداف کمی اهدافی هستند که پارامترهای خاصی برای اندازه گیریشون داریم. مثلا اگه من میخوام به وزن ایده آل برسم، میتونم بگم که ۱۰ کیلو اضافه وزن دارم و میخوام توی ۱۰ ماه اینو کم کنم(هدف بلند مدت). پس میشه ماهی یک کیلو کم کنم (هدف میان مدت). و باید روزانه مقدار کالری مشخصی مصرف کنم و یک ساعت فعالیت داشته باشم (هدف کوتاه مدت). این اهداف رو فکر میکنم همه میشناسن و معمولا برای برنامه ریزی در موردشون مشکلی نیست.
مشکل اصلی در مورد اهداف کیفیه. اونایی که معیار خاصی برای اندازه گیریشون نداریم. و ماهیتشون با اندازه گیری زیاد جور نیست. مثلا این که من میخوام خوش اخلاق تر باشم یا مثلا مسیر زندگیم رو مشخص کنم. خب چطور باید اینو برنامه ریزی کنیم؟
پیشنهاد من اینه که تا اونجایی که میشه این اهداف رو کمی کنیم. مثلا هدف "ارتقای سلامتی" که خودش میتونه شامل دو قسمت بشه "ورزش" و "تغذیه". برای ورزش میشه یه سری کار لیست کرد: ۱. انتخاب یک ورزش دلخواه ۲. انجام مرتب آن به صورت روزانه یا ... . برای تغذیه: ۱. مراجعه به دکتر تغذیه و گرفتن برنامه غذایی متناسب ۲. عمل به برنامه غذایی. حالا میشه برای هر کدوم از این اهدافِ خرد، زمان مشخص کرد و الزام به اون رو خواست.
اینجا میخوام یه نکته ای رو اضافه کنم، اگر من هدفی رو داشته باشم که مسیر رسیدن به اون رو ندونم یا برام واضح نباشه. باید چیکار کنم؟ آیا میشه در موردش برنامه ریزی کرد؟ بله. مثلا من میخوام گرافیست بشم! اول از همه باید سعی کرد تا با تحقیق یا سرچ یه سری اقدامات اولیه رو به دست آورد، برای مثال؛ تسلط به نرم افزار X، برای کسب این مهارت میتونم اقدامات بعدی رو انجام بدم ۱. آموزش های آنلاین یا ۲. کلاس حضوری یا ۳. خودخوان و... بین گزینه های مختلف اونی که با شرایطم تناسب بیشتری رو داره انتخاب میکنم و از تاریخ برنامه ریزی، در رابطه با اون اقدام میکنم.
پیشنهاد من برای اینجور اهداف، داشتن دفترِ گزارش نویسیه. مثلا من آموزش مجازی رو انتخاب میکنم و یه مدتی باهاش سر میکنم ولی در حین اون متوجه نکات دیگه ای میشم، این که کلاس حضوری لازمه یا به تمرین بیشتر نیاز دارم یا ... حالا چراغ ماشین یکم جلوترم رو روشن کرده. این نتایج رو توی دفتر گزارش، مینویسم و متناسب با اون عمل میکنم و الی آخر...
دفتر گزارش چند تا مزیت داره: ۱. میتونیم مسیرِ رسیدن به هدف رو مشخص کنیم، بدون این که سردرگم و گیج بشیم. ۲. احساس رضایت. ممکنه در انتهای سال، هنوز گرافیست نشده باشم ولی مسلما در مسیر قرار گرفتم و اقدامات موثری انجام دادم که باعث میشه حس خوبی نسبت به خودم و اهدافم داشته باشم. ۳. گزارش نویسی جای خالی "زمان" -که توی همه برنامه ریزی ها نقش کلیدی داره- رو برای اهدافِ نه چندان واضح پر میکنه. گزارش نویسی رو میتونین به صورت ماهانه انجام بدید.
۵. برنامه انعطاف پذیر داشته باشید
اگر برنامه خیلی فشرده و سخت داشته باشید، در صورتی که یه روز ازش عقب بمونید، جبران کردن خیلی سخت میشه. توی همون مثالِ وزن، ماهیانه ۱ کیلو کم کردن کار سختی نیست اما اگر بشه ۳ کیلو، یه روز رعایت نکردن رژیم، رسیدن به هدف رو سخت میکنه! من نمیگم برنامه خیلی ساده یا سخت داشته باشید. این تماما به خودتون و اهمیت و اولویت هدف بستگی داره، منتها سعی کنید میزان سختی و راحتی رو متناسب با هدف انتخاب کنید.
۶. برنامه‌ریزی برای هرشخصی منحصر به فرده
غیر از یه نکات کلی که به نظرم در همه برنامه ها مشترکه. برنامه ریزی هر کسی، برای خودشه. سختی و آسونی برنامه، نحوه ی ارزیابی کردن، جایزه و تنبیه و ... همه بستگی خود شخص داره. دوستی داشتم که برای این که عادت کتابخونی رو در خودش به وجود بیاره خودش رو موظف میکرد به خوندن فلان مقدار صفحه کتاب در روز و در نهایت از نتیجه راضی بود درحالی که این کار روی من اصلا جواب نمیده (حتی شاید نتیجه عکس بده! ). با زیاد برنامه ریزی کردن، کم کم برنامه منحصر به فرد خودتون رو پیدا میکنید. :)
۷. تنوع در برنامه ریزی
بیشتر مثال هایی که توی نکات بالا زدم در مورد برنامه ریزی سالانه بود. اما میتونیم برنامه ریزی روزانه، هفتگی، ماهانه و سه ماهه و ...داشته باشیم که در واقع خرد کردن و جزئی کردن همون اهداف سالانه ست و برای این اهداف میتونید از پلنرهای روزانه، هفتگی و ماهانه استفاده کنید.
۸. همت و توکل
با برنامه‌ریزی خوب شاید ۷۰ درصد اهداف توی دستتون باشه اما اگه از اون ۳۰ درصد غافل بشید، هیچی ازش نمیمونه... همت کنید. واقعا هدفتون رو بخواین و ایمان داشته باشید که با تلاش میشه بهش دست پیدا کرد. گرچه آخر از همه اینو میگم ولی از همون اول، بسم الله بگید، به خدا توکل کنید و ازش بخواید که کمکتون کنه و بهترین ها رو در مسیرتون قرار بده ان شالله. :)
+ پست فوق العاده خوب پشمال در مورد بولت ژورنال
+ این پست هم یه نمونه پلنر ماهانه
آسـوکـآ آآ
